بسم الله الرحمن الرحیم
عوامل مؤثر در ایجاد حضور قلب در نماز
- امام صادقعلیه السلام مى فرماید: همانا بهرهى تو از نمازت آن مقدار است که به آن توجه دارى؛ پس اگر آن را غلط به جا آورى و یا اینکه از آداب آن غفلت ورزیدى ؛ آن نماز پیچیده شده و به چهرهى صاحبش زده مىشود.
- ابو حمزهى ثمالى مىگوید: امام سجادعلیه السلام را درحال نماز دیدم که عبایش از روى یک شانهى مبارکش افتاده بود و تا آخر نماز آن را درست نکرد. بعد از نماز از او علت را پرسیدم. (که چرا عباى خود را صاف ننمودید؟!!) حضرتعلیه السلام فرمود: واى بر تو، آیا مى دانى در مقابل چه کسى ایستادهام؟ همانا بندهى نمازگزار آن مقدار از نمازش مقبول است که در آن داراى توجه بوده است. ابو حمزه مى گوید: به حضرتعلیه السلام گفتم: پس در این صورت ما هلاک گشتهایم؟!. حضرتعلیه السلام جواب فرمود: هرگز بلکه خداوند متعال آنرا با نوافل 0نمازهاى مستحبى) براى مؤمنین جبران نموده است.
براى حضور قلب در نماز مراعات نکات زیر مفید به نظر مىرسد:
1- داشتن حالت توجه و ذکر در تمام روز و نه فقط حال نماز (زیرا کسى که غرق دنیاست نمىتواند یکباره خود را از دنیا بکَند).
2- عزم نمودن و خواستن (تلقین به خود که باید در این نماز، تمام توجه من به نمازم باشد).
3- داشتن توجه به هنگام وضو و خواندن با توجه ادعیّهى وارده در هنگام وضو.
4- رو به قبله بودن هنگام گرفتن وضو، و مسواک زدن به هنگام وضو (زیرا گاهى ذرات لاى دندانها حواس انسان را پرت مىکند).
5- داشتن مکانى مناسب و ثابت براى نماز (مکانى پاکیزه ، خلوت ، فاقد تصاویر و مناظر بر هم زنندهى حواس ، ساکت ، در مقابل درب باز نماز نخواندن .
6- اجتناب از سجادههاى رنگین و داراى نقش و نگار.
7- مراعات اوقات نماز و نماز اول وقت.
8- نداشتن هیچگونه وعده و کار خاصى در زمان نماز (مثلا اگر منتظر تلفن و یا آمدن کسى هستیم نباید وارد نماز شویم بنابراین نباید قرارهاى خود را در اوقات نماز بگذاریم).
9- تغییر اذکار نماز و استفاده از اذکار جدید.
10- همزمان نبودن نماز با امورى که ممکن است موجب حواس پرتى شود(مانند فیلمهاو برنامههاى تلویزیونى که دوست دارید ببینیدو...).
11- دماى مناسب هواى اطاق به لحاظ گرمایى و سرمایى .
12- در روایات آمده: دو رکعت نماز مقبول موجب آمرزش گناهان است. توجه به اهمیت این مسئله و تلقین به اینکه هر طور شده باید یک نماز با توجه بخوانم .
13- عدم پرخورى قبل از غذا.
14- پُر نبودن مثانه.
15- پیش از نماز، توجه به اینکه الان مىخواهد چه بکند و با چه کسى سخن بگوید؟ (محبوبى برتر از همه).
16- خواندن باتوجه اذان و اقامه در ابتداى نماز و توجه به معانى آنها و اینکه این دو در واقع به منزله آنست که: زنگ خانهى خداوند رحمان جلجلاله را مىزند و منتظر باز شدن در است! و بداند که صاحبخانه او را دعوت نموده است براى یک گفتگوى خصوصى!.
17- توجه به اینکه: نباید بعد از گفتن "تکبیرة الاحرام" اجنبى در خانهى دل او موجود باشد و یا بعد وارد شود.
18- توجه و القاء این مطلب به خود که: الان در محضر خداوند ایستاده است و با او سخن مىگوید.
19- توجه به اینکه: باید از ابتداى نماز از شر شیطان به خدا پناه برد و از او یارى جست(گفتنِ: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم).
20- توجه به معناى بسم الله و خصوصاً دو صفت رحمان و رحیم او.
21- توجه به معناى آیات، بدین صورت که ابتدا معناى آیهاى را که مىخواهد بگوید؛ تصور نموده و سپس ان کلمه را بگوید.
22- داشتن حالت خضوع و فروتنى و ذلت در مقابل مولى (کج نمودن گردن - گذاشتن دستها روى ران پا توجه به مواضع سجود به همراه داشتن عباو عرقچین (براى مردان) - به تن نمودن لباسهاى پاکیزه - استعمال عطر داشتن چهرهاى محزون و گریان).
23- توجه به عظمت گناهان و ناسپاسى ما و کرامت و رأفت بى حد خدا جلجلاله در حق ما.
24- گفتن اذکارى دالّ بر عظمت و رأفت خداوند متعال، مثل: سبحانَ ربّى الرَّؤوف، الکریم، الغفار، و سبحان ربّى جلجلالُه و عَظُم شَأْنُهُ و یا هر ذکر دیگرى که بیشتر مورد پسند شماست.
25- تلقین خود به این که: این آخرین نمازى است که مىخوانم. نماز کسى که با نماز خود وداع مى نماید و گویا این آخرین نمازى است که مىخواند و دیگر مهلتى به او داده نخواهد شد. (بریده شدن دست از دنیا و مناجات).
26- توجه به این حدیث از امام صادقعلیه السلام: هرگاه بندهاى در نماز خود به جانبى توجه نماید؛ خواه این توجه و التفات با صورت باشد ویا با قلب خود متوجه جانبى گردد؛ حقتعالى او را ندا مى دهد که: «اى بندهى من به سوى چه کسى توجه مىکنى؟! آیا به کسى توجه مىکنى که از من بهتر است براى تو؟!!» و چون آن بنده این عمل را سه مرتبه تکرار نماید؛ حقتعالى نظر لطف را از او برداشته و دیگر به او نظر رحمت نمىکند!.
27- باید براى مدتى تمرین کرد و طائر خیال را در چنگ گرفته و نگذارى که به هر جا خواست بپرد تا این عمل خیر عادت تو شود.
28- باید در این راه بسیار استقامت کرد و اگر براى شروع نتوانستى از آن مأیوس و ناامید نشوى.
29- نوافل جبران کنندهى نقصان نمازهاى فریضه است پس نوافل نمازها را که در رسالهها ذکر شدهاند؛ حتما بخوانیم.
30- این که: حضور قلب در نماز موجب آن مىشود که خداوند تو را دوست بدارد بنابراین تو نیز متوجه خدا شده و از روى محبت او را بپرست.
31- متوجه تجسم اعمال باشیم.(نماز بدون توجه بسیار زشت و کریه خواهد بود).
التماس دعا
|
اکبر فرحزادی نویسنده این سطور معتقد است تنها مذهب بی نقص و نجاتبخش اسلام شیعی است و بدون هدایت اهل بیت علیهم السلام هرگز نمی توان به مقصد رسید. بیایید همه در نشر آموزه های اهل بیت علیهم السلام کوشا باشیم. |
